Archeologisch onderzoek van Romeinse steden gaat virtueel

Sinds enkele jaren werkt een team van archeologen en geografen van de Universiteit Gent in het westelijk Mediterraan gebied aan de intensieve studie van een aantal verlaten steden uit de Romeinse tijd. Zowel in Italië, Corsica als Portugal werden door toepassing van de nieuwste technieken van afstandswaarneming en prospectie, zonder dat daarbij wordt opgegraven, enkele antieke steden gedetailleerd in kaart gebracht. Door intense samenwerking met enkele Europese partners, uit universiteiten en de industrie, werd nu ook de stap gezet naar een dynamische virtuele reconstructie van zo een stad.

 

Gedetailleerde stadsplattegrond zonder opgravingen

 

Het Gentse team o.l.v. professor Frank Vermeulen (vakgroep Archeologie) geniet al jaren internationale bekendheid voor zijn vernieuwende aanpak van zogenaamde urban survey. Hierbij levert interdisciplinair veldwerk beter inzicht in het ontstaan, de ontwikkeling en het uitzicht van vele verlaten Romeinse steden die in het Middellandse zeegebied ononderzocht bleven. Op een geïntegreerde wijze worden moderne technieken ingezet die samen toelaten om deze steden in detail te reconstrueren zonder dat er grootschalige opgravingen aan te pas komen. Door gebruik te maken van gecombineerde technieken van o.a. afstandswaarneming (zoals actieve luchtfotografie en infraroodfotografie met drones), meting van magnetische verschillen in de bodem en gebruik van grondradar werden al van een zestal antieke steden vrijwel alle elementen van het stadsplattegrond zichtbaar: de stadsmuren met poorten, het stratennet, de voornaamste publieke gebouwen (tempels, bestuurlijke gebouwen, voedselmarkten, theaters, amfitheaters), de rijke woonhuizen met mozaïekvloeren, de winkels en ateliers en de begraafplaatsen van de stedelingen.

 

Naar een virtuele stad
 
 
Bij een van deze Romeinse steden werd nu een volgende doorbraak gerealiseerd. Het gaat om Ammaia, gelegen in het huidige Portugal (vroeger: Lusitania). Dankzij de nieuw vergaarde archeologische gegevens en de know-how van enkele partners in het pas afgewerkte Europees gefinancierde project 'Radiography of the Past', kon van deze stad een volledig virtuele reconstructie gemaakt worden die de stedelijke omgeving en haar bewoners visualiseert zoals ze er uitzagen in de tweede eeuw van onze jaartelling. Een video met een stadsbezoek in vogelvlucht en een interactieve toepassing laten zowel de student van de Oudheid als het brede publiek toe om zich een accuraat beeld te vormen van hoe zo’n provinciestadje, gemaakt naar het model van Rome, er heeft uitgezien. De integratie van software uit de spelindustrie met de zeer precieze topografische modellen die uit niet-invasief archeologische veldwerk voorkomen is een Europese primeur voor de reconstructie van Romeinse mediterrane steden.